15. Không Thiên Vị Ai

Hỏi thưa Ngài, "Lạy Thầy, chúng tôi biết Thầy

nói và dạy một cách thẳng thắn, không thiên vị ai."

Lc 20: 21
Bạn hãy nhìn vào cuộc sống của bạn và xem bạn đã khỏa lấp sự trống rỗng của bạn bằng người này người kia như thế nào. Và kết quả là họ bóp nghẹt bạn. Bạn hãy xem họ đã kiểm soát thái độ sống của bạn bằng sự tán đồng hoặc bất đồng của họ như thế nào. Họ có năng lực xoa dịu nỗi cô đơn của bạn bằng việc gần gũi của họ, làm tinh thần của bạn bay bổng bằng những lời khen tặng của họ, xô bạn xuống vực thẳm bằng sự chỉ trích và khước từ của họ. Bạn hãy nhìn xem bạn hầu như đã mọi giây phút trong ngày sống của bạn để làm dịu hoặc làm vui cho người khác, dù họ đang sống hoặc đã chết. Bạn sống theo những quy tắc của họ, theo sát những tiêu chuẩn của họ, tìm kiếm sự kết thân với họ, thèm muốn tình yêu của họ, sợ hãi sự chê cười của họ, khát khao cái vỗ tay của họ, thuần thục trước tội lỗi họ đặt trên đầu bạn; bạn kinh hãi không dám đi ngược lại với cung cách của họ qua cách bạn ăn mặc, nói năng, hành động, và thậm chí cả lối suy nghĩ.
Và bạn hãy quan sát ngay cả khi bạn kiểm soát họ, bạn cũng lệ thuộc vào họ và làm nô lệ cho họ.

Người đời đã trở thành một phần quá lớn trong hữu thể của bạn, đến độ bạn không thể tưởng tượng được một cuộc sống mà không bị họ tác động hoặc chi phối. Thật vậy, họ đã làm cho bạn tin rằng nếu khi nào bạn tuyệt giao với họ, khi ấy bạn sẽ trở thành một hòn đảo - cô độc, rạn nứt, đáng ghét.

Nhưng thực ra, điều ngược lại mới đúng. Làm sao bạn có thể yêu một người mà bạn không thể sống thiếu họ? Bạn chỉ có thể khao khát, cần thiết, lệ thuộc, sợ hãi, và bị kiểm soát mà thôi. Tình yêu chỉ được tìm thấy ở nơi nào có tự do và không sợ hãi.

Làm sao bạn có thể đạt được sự tự do này? Bằng một cuộc tấn công hai mặt vào thói lệ thuộc và nô lệ của bạn. Trước tiên là bằng sự nhận thức. Hầu như ta không thể nào lệ thuộc, không thể nào làm nô lệ, nếu lúc nào ta cũng nhìn thấy sự ngu xuẩn của người mà ta đang lệ thuộc. Nhưng nhận thức này có thể không đủ đối với một người mà thói nghiện của họ lại là những con người. Bạn phải vun trồng những công việc bạn yêu thích. Bạn phải khám phá những công việc bạn đang làm, không phải vì sự hữu ích của nó, nhưng vì chính nó. Bạn hãy nghĩ về một việc gì đó tự thân nó khiến bạn yêu thích thực hiện, cho dù bạn thành công hay thất bại, cho dù bạn được khen ngợi hay không, cho dù bạn được yêu mến, được tưởng thưởng hay không, cho dù người ta có nhìn nhận và biết ơn bạn về điều đó hay không. Bạn có thể đếm được bao nhiêu công việc bạn đã làm trong đời chỉ vì việc ấy làm bạn vui thích và thu hút tâm hồn bạn? Bạn hãy tìm, hãy vun trồng chúng, bởi vì chúng là tấm hộ chiếu cho bạn để đạt đến tự do và tình yêu.

Ở đây, có lẽ bạn cũng đã bị tẩy não để theo lối suy tư của chủ nghĩa thực dụng: Thưởng thức một bài thơ, một thắng cảnh, hoặc một bản nhạc dường như là một việc phí phạm thời giờ; bạn phải sáng tác ra một bài thơ, một áng văn hoặc một tác phẩm nghệ thuật. Ngay cả việc sáng tác ra chúng cũng chẳng có bao nhiêu giá trị; tác phẩm của bạn còn phải được người ta biết đến mới được. Ích lợi gì cho bạn nếu đến muôn đời vẫn không ai nghe biết đến chúng? Và ngay cả khi chúng được biết đến đi nữa, điều ấy cũng chẳng có ý nghĩa gì nếu như chúng không được người ta tán tụng, ca ngợi. Những tác phẩm của bạn đạt đến giá trị tối đa nếu chúng được nổi tiếng và bán được giá cao!

Và thế là bạn lại rơi vào cánh tay và sự kiểm soát của người đời. Theo họ, giá trị của một công việc không phải là sự kiện nó được yêu chuộng, được thực hiện, được tán thưởng vì chính nó, nhưng ở sự thành công của nó.

Con đường vương giả để đến với đời sống thần bí và đến với Thực Tại không băng qua thế giới con người. Nó băng qua thế giới các hành động đang được thực hiện mà không màng thành công hoặc hám lợi - tức là những hoạt động lời lãi. Ngược lại với điều người ta thành nghĩ, thuốc chữa cho tình trạng thiếu tình thương và sự cô đơn không phải là sự kết thân, nhưng là sự tiếp xúc với Thực Tại. Khi tiếp xúc với Thực Tại, bạn sẽ biết tự do và tình yêu là gì. Tự do không bị người đời chi phối - và như thế mới có khả năng để yêu thương họ.

Bạn đừng nghĩ rằng để cho tình yêu xuất hiện trong tâm hồn bạn, trước tiên bạn phải đến gặp gỡ người khác. Đó không phải là tình yêu, nhưng là sự thu hút hoăch đồng cảm. Thực vậy, tình yêu trước tiên phát xuất từ trong tâm hồn nhờ sự tiếp xúc của bạn với Thực Tại. Không phải là tình yêu dành riêng cho một ai hoặc một vật nào, nhưng là thực tại của tình yêu - một thái độ, một tâm trạng của tình yêu. Tình yêu này khi ấy sẽ giãi chiếu ra cho thế giới sự vật và con người.

Nếu muốn tình yêu hiện hữu trong cuộc sống của mình, bạn phải dứt bỏ sự dựa dẫm nội tâm vào người khác bằng cách nhận thức về điều ấy và ra tay làm những công việc mà bạn yêu thích thực hiện cho họ.

Nguyên tác: The Way To Love

Tác giả: Anthony de Mello, S.J.