03.Đi Thêm Một Dặm Nữa

Nếu có ai kiện tụng ngươi và lấy áo ngoài của ngươi,

thì hãy để nó lấy luôn áo trong của ngươi;

và có kẻ nào bắt ngươi đi một dặm,

thì hãy đi thêm với nó một dăm nữa.

Mt 5: 40-41

Nếu nhìn vào cung cách các bạn được liên kết với nhau và cách thế các bạn hoạt động, bạn sẽ thấy trong đầu óc mình có cả một chương trình, đó là một loạt các yêu sách về thế giới phải như thế nào, bạn phải trở nên như thế nào, và những điều bạn ước muốn là gì.

Ai chịu trách nhiệm về chương trình đã được cài đặt sẵn ấy?

Không phải bạn. Bạn thực sự không phải là người đã quyết định những điều căn bản mà bạn muốn và bạn khát mong, và cả những cái được gọi là các nhu cầu của bạn, các giá trị của bạn, các thị hiếu của bạn, các thái độ của bạn. Đó chính là cha mẹ của bạn, xã hội của bạn, văn hóa của bạn, tín ngưỡng của bạn, những kinh nghiệm quá khứ của bạn đã nạp các dữ liệu ấy vào chiếc máy vi tính của bạn.

Giờ đây, dù bạn bao nhiêu tuổi, dù bạn đi đâu, chiếc máy vi tính của bạn cũng đồng hành bên bạn, hoạt động và vận hành trong từng giây phút ý thức trong ngày sống của bạn, nằn nặc đòi hỏi những yêu sách của nó phải được cuộc sống, phải được con người, và chính bạn thỏa mãn cho nó. Nếu những yêu sách ấy không được đáp ứng, cho dù không phải do lỗi của bạn, chiếc máy vi tính vẫn phát ra những cảm xúc tiêu cực làm bạn phải khổ sở.

Chẳng hạn, khi những người khác không sống đúng theo những trông đợi của chiếc máy vi tính của bạn, nó sẽ tra tấn bạn bằng tâm trạng ức chế, hoặc giận dữ, hoặc cay đắng. Một ví dụ khác: khi các sự việc không nằm trong tầm kiểm soát của bạn, hoặc tương lai xem ra bấp bênh, chiếc máy vi tính của bạn sẽ bắt bạn chịu cảnh ưu tư, căng thẳng, lo lắng. Khi ấy, bạn phải vận dụng rất nhiều năng lực để đương đầu với những cảm xúc như thế. Và thường thường, bạn phải đương đầu bằng cách vận dụng nhiều năng lực hơn nữa để sắp xếp lại cái thế giới chung quanh bạn hầu những yêu sách của chiếc máy vi tính của bạn được đáp ứng. Nếu điều ấy xẩy ra, bạn sẽ được hưởng một mức độ yên hàn tạm thời; tạm thời vì bất cứ lúc nào, một phiền toái nào đó (có thể là xe lửa đến trễ, chiếc máy hát bị hỏng, bức thư không thấy đến- hoặc bất cứ việc gì) xẩy đến như không đúng như chương trình đã lập sẵn trong chiếc máy vi tính của bạn, và nó nhất định sẽ làm cho bạn hoang mang trở lại.

Và thế là bạn sống một kiếp sống tê thảm, lúc nào cũng tùy thuộc vật này người nọ. Bạn cố gắng một cách tuyệt vọng để bắt họ phải đáp ứng theo các yêu sách của chiếc máy vi tính của bạn, để bạn có thể hoan hưởng thứ yên hàn duy nhất mà bạn đã từng biết- một sự thoải mái nhất thời, khỏi những cảm xúc tiêu cực, một thứ lịch thiệp đối với chiếc máy vi tính và chương trình đã được lập sẵn trong bạn.

Bạn có cách nào thoát ra không?

Có. Tuy nhiên, bạn không thể thay đổi chương trình ấy tức thời hay vĩnh viễn được. Và bạn cũng chẳng cần phải thay đổi như thế. Bạn hãy thử điều này: Hãy tưởng tượng bạn đang trong một hoàn cảnh hoặc ở gần một con người khiến bạn cảm thấy khó chịu và thường lánh măth họ. Giờ đây, bạn hãy xem chiếc máy vi tính của bạn vận hành theo bản năng như thế nào. Nó đòi hỏi bạn phải tránh khỏi hoặc cố gắng làm thay đổi hành cảnh này. Và nếu bạn cứ ở lại và không chịu thay đổi hoàn cảnh ấy, bạn sẽ thấy chiếc máy vi tính của bạn khăng khăng đòi bạn phải chịu một sự bức rức hoặc ưu tư hoặc tội lỗi hoặc một cảm xúc tiêu cực nào đó. Bây giờ, bạn hãy nhìn vào hoàn cảnh khó chị ấy hoặc con người khó ưa ấy cho đến khi nào bạn nhận ra không phải hoàn cảnh hay con người ấy đang tạo ra những cảm xúc tiêu cực nơi bạn. Họ chỉ hành động theo cung cách của họ. Họ cứ là họ, làm những việc chính đáng hoặc sai trái, tốt hay xấu của họ. Chính là chiếc máy vi tính của bạn mới là tác nhân khiến bạn phản ứng và sinh ra những cảm xúc tiêu cực nơi bạn, theo chương trình đã được cài sẵn trong bạn.

Bạn sẽ nhận thấy điều này rõ ràng hơn nữa nếu bạn nhìn một người nào đó với một chương trình khác đã được cài sẵn khi họ gặp cùng một hoàn cảnh, hoặc cùng một con người, hoặc cùng một biến cố như bạn, nhưng họ lại phản ứng êm đềm, thậm chí còn hạnh phúc là khác. Bạn đừng ngừng suy tư cho đến khi thấu hiểu được sự thật này: Nguyên nhân duy nhất khiến bạn không thể phản ứng bình tĩnh và hạnh phúc chính là chiếc máy vi tính của bạn cứ nằn nặc đòi phải sắp xếp lại thực tại này cho phù hợp sát khít với chương trình đã được cài sẵn của nó. Có thể nói bạn quan sát tất cả điều này từ bên ngoài, nhưng lại nhìn thấy sự thay đổi kỳ diệu xẩy ra trong con người của bạn.

Một khi đã hiểu được sự thật này, và qua đó, bạn bắt chiếc máy vi tính của bạn phải ngưng phát ra những cảm xúc tiêu cực, thì bạn có thể hành động gì cũng được nếu như bạn thấy thích hợp. Bạn có thể tránh lánh hoặc có thể ra sức thay đổi hoàn cảnh hay con người ấy; bạn có thể nhất quyết đòi hỏi quyền lợi của bạn hay quyền lợi của tha nhân phải được tôn trọng; thậm chí bạn có thể lựa chọn cả vũ lực cũng được. Nhưng chỉ sau khi bạn đã loại bỏ được những xáo trộn xúc cảm của bạn, bởi vì khi ấy, hành động của bạn mới xuất phát từ bình an và tình yêu, chứ không phải từ khát vọng điên rồ muốn làm thỏa mãn chiếc máy vi tính của bạn, hay để tuân theo chương trình đã được cài đặt sẵn của nó, hoặc để loại bỏ những cảm xúc tiêu cực do nó phát ra. Khi ấy, bạn sẽ hiểu được sự khôn ngoan sâu xa của những lời này: "Nếu có ai kiện tụng ngươi và lấy áo ngoài của ngươi, thì hãy để nó lấy luôn áo trong của ngươi; và nếu có kẻ nào đó bắt ngươi đi một dặm, thì hãy đi với nó thêm một dăm nữa."

Khi ấy hiển nhiên bạn sẽ nhìn thấy áp bức đích thực không xuất phát từ những con người kiện tụng bạn nơi tòa án, hoặc từ thế lực bắt bạn phải chịu cảnh lao nhọc, nhưng từ chiếc máy vi tính với chương trình đã được cài sẵn của nó đã phá hủy sự bình an tâm trí của bạn khi những hoàn cảnh bên ngoài không phù hợp với những yêu sách của nó.

Chúng ta thấy vẫn có nhiều người vẫn sống hạnh phúc ngay trong hoàn cảnh áp bức của một trại tập trung! Bạn cần phải được giải thoát khỏi chương trình đã được cài đặt sẵn. Chỉ khi ấy bạn mới cảm nghiệm được sự tự do nội tại, nơi đúng ra tất cả các cuộc cách mạng xã hội đều phát sinh từ đó, bởi vì cảm xúc mãnh liệt và nhiệt tâm trỗi dậy trong tâm hồn bạn khi nhìn thấy những độc dữ trong xã hội thúc bách bạn phải hành động sẽ có nguồn gốc từ trong thực tại, chứ không phải từ chương trình đã được cài đặt sẵn trong bạn hoặc trong cái tôi của bạn.

Nguyên tác: The Way To Love

Tác giả: Anthony de Mello, S.J.