04. Anh Ta Buồn Rầu Bỏ Đi

Người thanh niên buồn rầu bỏ đi,

vì anh ta có nhiều của cải.

Mc 10: 22

Đã có bao giờ bạn giật mình vì biết rằng bạn đã được đào tạo để sống khổ sở, và cho dù có làm gì để được hạnh phúc đi nữa, bạn nhất định cũng gặp thất bại hay không?

Điều này giống như bạn nạp những chương trình toán học vào một chiếc máy vi tính, và sau đó, lần nào bạn cũng thất bại, không sao bắt nó hiển thị được những tư tưởng của nhà soạn kịch lừng danh Shakespeare.

Nếu muốn hạnh phúc, điều trước tiên bạn cần có không phải là sự nỗ lực, cũng không phải là sức mạnh ý chí, hoặc những khát vọng tốt lành, nhưng là một sự hiểu biết đích xác bạn đã được đào tạo như thế nào.

Đây là điều đã xẩy ra: Trước tiên, xã hội và nền văn hóa của bạn đã dạy cho bạn tin rằng bạn sẽ không được hạnh phúc nếu như thiếu những người này và những vật kia. Bạn chỉ cần đưa mắt nhìn chung quanh: Mọi nơi, quả thực người ta đang xây dựng đời sống của họ dựa trên niềm đinh ninh vững chắc rằng nếu thiếu những thứ như- tiền bạc, quyền lực, thành công, tán thưởng, danh thơm tiếng tốt, tình yêu, tình thân, đời sống tinh thần- họ sẽ không thể hạnh phúc được. Còn bạn, bảng liệt kê của bạn sẽ gồm những gì?

Một khi đã nuốt gọn lối yên trí ấy, tự nhiên bạn sẽ đi đến chỗ dính bén với người này vật nọ mà bạn xác tín rằng bạn không thể hạnh phúc nếu thiếu người ấy hoặc vật ấy. Sau đó, là những nỗ lực chiếm cho được vật kia hoặc người nọ, rồi đeo bám sát lấy một khi đã chiếm được, và chiến đấu quyết liệt để không bao giờ đánh mất họ.

Điều này rốt cuộc đưa bạn đến chỗ lệ thuộc một cách tệ hại về mặt tình cảm, thành ra đối tượng dính bén của bạn có một ma lực làm cho bạn phải hồi hộp khi đã đạt được nó, làm cho bạn phải ưu tư vì sợ đánh mất nó, và làm cho bạn phải khổ sở khi lỡ đánh mất nó. Giờ đây, bạn hãy dừng lại một phút giây và nhìn lại một cách hãi hùng bảng liệt kê bất tận những thứ dính bén mà bạn đã từng là tù nhân của chúng. Bạn hãy nghĩ về những vật cụ thể, những con người cụ thể chứ đừng trừu tượng... Một khi đối tượng dính bén của bạn đã kẹp chặt bạn trong gọng kìm của nó rồi, bạn phải phấn đấu bằng tất cả sức lực, trong từng giây phút ý thức trong cuộc đời, để sắp xếp lại cái thế giới chung quanh hầu bạn có thể đạt cho được và giữ cho được những đối tượng dính bén của lòng bạn.

Đó là một công việc mệt nhoài, hầu như không chừa lại cho bạn chút sức lực nào cho các công việc trong cuộc sống và cho việc hoan hưởng cuộc sống một cách trọn đủ. Đó cũng là một công việc bất khả thi giữa một thế giới lúc nào cũng đổi thay mà bạn không sao kiểm soát nổi. Vì vậy, thay vì một cuộc đời an lành thỏa nguyện, bạn lại sa vào một kiếp sống đầy bế tắc, ưu tư, lo lắng, bất an, căng thẳng, phấp phỏng. Thực sự ra, thế gian này cũng chịu thua các nỗ lực của bạn và tự sắp xếp lại cho phù hợp với những ước vọng của bạn trong một giây phút vắn vỏi nào đó. Khi ấy, bạn được hưởng một chút hạnh phúc phù du. Hay đúng hơn, bạn cảm nghiệm được một ánh chớp của hoan lạc, chứ không phải hạnh phúc, bởi vì đi kèm bên nó là một nỗi lo sợ tiềm tàng bất cứ lúc nào, thế giới vật và người mà bạn đã nhọc nhằn sắp xếp này sẽ vuột khỏi tầm kiểm soát của bạn và làm bạn ê chề thất vọng- và điều ấy nhất định sẽ xẩy đến, không sớm thì muộn.

Và đây là một điều khác nữa mà khiến bạn suy tư: Mỗi lần bạn ưu tư và sợ hãi, phải chăng là vì bạn có thể đánh mất hoặc không đạt tới đối tượng dính bén của lòng bạn? Mỗi khi bạn cảm thấy ghen tương, phải chăng là vì một ai đó có thể lấy mất đối tượng mà bạn dính bén? Và hầu như mọi cơn giận dữ của bạn, phải chăng đều phát sinh vì có một ai đó ngăn cản sự dính bén của bạn? Hãy xem bạn trở nên đa nghi như thế nào khi sự dính bén của bạn bị đe dọa- phải chăng bạn không thể suy nghĩ một cách khách quan? Phải chăng tất cả cái nhìn của bạn đã trở nên méo mó? Và mỗi lần cảm thấy chán nản, phải chăng là vì bạn không đạt được đúng mức điều bạn tin rằng nhờ đó sẽ làm cho bạn chiếm thủ được hạnh phúc, hay đối tượng mà bạn dính bén? Và mỗi khi bạn u uất và khổ sầu, thì nguyên nhân sờ sờ ra đấy ai cũng có thể nhìn thấy: Cuộc sống không đem lại cho bạn điều bạn xác tín rằng bạn không thể hạnh phúc nếu thiếu chúng. Hầu như mọi cảm xúc tiêu cực bạn cảm nghiệm đều là hậu quả trực tiếp của một dính bén nào đó.

Vì vậy, bạn bị đè nặng dưới những dính bén của mình- và cố gắng một cách tuyệt vọng để đạt đến hạnh phúc đang khi vẫn quằn quại dưới cái gánh nặng kia. Ý tưởng ấy thật kỳ quái. Bi kịch ở đây lại là phương pháp độc nhất mà mọi người đều có thể học hỏi để dạt đến hạnh phúc- một phương pháp được đảm bảo sẽ sinh ra áy náy, thất vọng, và buồn rầu. Hầu như không ai nói cho biết về sự thật sau đây: Để được thực sự hạnh phúc, chỉ cần có một và duy một điều bạn cần phải làm: đó là xóa đi các chương trình bạn đã được cài đặt, loại bỏ đi những thứ dính bén.

Khi vấp ngã trước sự thật hiển nhiên ấy, người ta kinh hoàng vì nghĩ đến cái nhức nhối khi phải dứt bỏ những đối tượng dính bén của lòng họ. Tuy nhiên, quá trình này không đau đớn chút nào. Ngược lại, việc dứt bỏ những dính bén lại là một việc êm ái tuyệt vời nếu như khí cụ bạn sử dụng để tự giải thoát không phải là năng lực ý chí hoặc sự khước từ, mà là cách nhìn. Tất cả những gì bạn cần phải làm là hãy mở mắt và thấy rằng bạn quả thật không cần đối tượng mà bạn dính bén; bạn đã bị lập trình, bị nhồi sọ để tưởng rằng bạn không thể hạnh phúc hoặc không thể sống nổi nếu thiếu người nọ vật kia. Bạn hãy nhớ lại bạn đã từng bị thất tình như thế nào. Khi ấy bạn đã tưởng rằng hạnh phúc sẽ không bao giờ trở lại với bạn vì bạn đã đánh mất đối tượng yêu quý của mình? Thế nhưng mọi việc đã xẩy ra thế nào? Thời gian trôi qua và bạn biết cách để tồn tại, để tiếp tục sống khỏe, phải không nào? Điều ấy đã làm bạn thức tỉnh trước sự giả tạo trong cái yên trí của bạn, trong cái lừa dối mà não trạng đã bị lập trình của bạn đang tác động trên bạn.

Sự dính bén không phải là một thực thể. Nó chỉ là một sự đinh ninh, một ảo tưởng trong đầu óc của bạn mà thôi, được tạo ra do chương trình được cài sẵn nơi bạn. Nếu sự ảo tưởng kia không còn tồn tại trong bạn, thì bạn không còn bị dính bén. Khi không còn cái tưởng nghĩ kia, bạn sẽ yêu những sự vật và những con người, và bạn sẽ vui hưởng trọn vẹn chúng, nhưng không dính bén chúng.

Thật vậy, còn một cách nào khác giúp chúng ta được hạnh phúc nữa không?

Giờ đây, bạn hãy duyệt lại tất cả những dính bén của bản thân. Và khi vật này hay người nào hiện lên trong tâm trí bạn, bạn hãy tự nhủ: "Ta thực sự chẳng gắn bó với ngươi chút nào. Ta chỉ tự đánh lừa khi nghĩ rằng thiếu ngươi, ta sẽ không được hạnh phúc." Bạn hãy thực hiện điều này một cách thực tâm và xem sự biến đổi xẩy ra trong bạn: "Ta thực sự không gắn bó với ngươi chút nào. Ta chỉ tự lừa dối mình khi tưởng rằng thiếu ngươi, ta sẽ không được hạnh phúc."

Nguyên tác: The Way To

LoveTác giả: Anthony de Mello, S.J.