08. Người Đui Mù Được Nhìn Thấy

Ta đến thế gian này là để xét xử:

cho người đui mù được nhìn thấy;

và cho kẻ xem thấy lại nên đui mù.

Ga 9: 39

Người ta bảo tình yêu thì mù quáng. Nhưng có phải đúng như thế hay không?

Thực ra không có gì trên đời này lại sáng suốt cho bằng tình yêu. Cái mù quáng không phải là tình yêu, nhưng là sự dính bén. Dính bén là tình trạng quyến luyến phát sinh từ việc yên trí lầm lạc, tưởng rằng người này hay vật nọ cần thiệt cho sự hạnh phúc của bạn. Bạn có những đối tượng dính bén - hoặc người hoặc vật - mà bạn lầm tưởng rằng nếu thiếu họ bạn sẽ không thể hạnh phúc được không? Bạn hãy làm một bảng thống kê ngay bây giờ trước khi chúng ta tiếp tục tìm hiểu chính xác những đối tượng kia đã làm cho bạn trở nên mù quáng như thế nào.

Bạn hãy nghĩ đến một nhà chính trị. Ông ấy đinh ninh rằng mình không thể nào được hạnh phúc nếu như không chiếm đoạt được quyền lực chính trị. Cuộc mê mẩn với quyền lực làm nhụt hết khả năng cảm nhận của ông trong quãng đời còn lại. Hầu như ông không còn thời gian cho gia đình và bạn bè. Bỗng nhiên, mọi người đều được ông nhận diện và đối xử tùy theo thái độ ủng hộ hoặc đe dọa của họ đối với tham vọng chính trị của ông. Những ai không đe dọa cũng chẳng ủng hộ ông thì ông không quan tâm gì đến. Ngoài tham vọng chính trị, ông cũng còn đam mê với một vài chuyện khác nữa, chẳng hạn như tình dục hoặc tiền bạc. Con người tội nghiệp này đã trở nên hạn hẹp trong khả năng cảm nhận, đến độ có thể nói hầu như ông đã trở nên mù quáng. Điều mọi người ai nấy đều nhìn thấy, ông lại không nhìn thấy. Tình trạng này đưa ông đến chỗ khước từ Đấng Cứu Thế, khước từ chân thiện mỹ, bởi vì ông đã đi đến chỗ mù quáng, không thể cảm nhận được những điều ấy.

Bây giờ, bạn hãy tưởng tượng như bạn đang thưởng thức một dành nhạc hòa tấu, trong đó tiếng trống quá to đến độ không còn nghe được gì khác. Để thưởng thức bản hòa tấu, bạn phải có sự tinh tế đối với từng loại nhạc cụ trong dàn nhạc. Để sống trong trạng thái được gọi là tình yêu, bạn phải nhạy cảm với tính cá biệt và vẻ đẹp của từng sự vật, từng con người chung quanh bạn. Bạn hầu như không thể nói được rằng bạn đang yêu những gì mà bạn không nhận ra. Và nếu như bạn chỉ nhận ra chỉ một vài người, ngoài ra không nhận không nhận ra được ai khác, thì đó không phải là tình yêu, bởi vì tình yêu không loại trừ một ai. Tình yêu ôm ấp toàn bộ toàn bộ cuộc sống; tình yêu lắng nghe trọn vẹn bản hòa tấu, chứ không phải chỉ thứ nhạc cụ này hoặc thứ nhạc cụ kia.

Bạn hãy dừng lại trong giây lát để xem những dính bén của bạn đã làm hỏng bản hòa tấu cuộc sống của bạn không thua gì tham vọng quyền lực của nhà chính trị nọ và đam mê tiền bạc của nhà kinh doanh kia đã làm cho họ trở nên trơ lì trước giai điệu cuộc sống.

Hoặc bạn hãy nhìn vấn đề theo một cách thế khác: Có một số lượng thông tin khổng lồ liên tục thông truyền từ thế giới bên ngoài đi vào các giác quan, các mô cơ của các bộ phận cơ thể. Nhưng chỉ một phần nhỏ các thông tin này đến được đầu óc ý thức của bạn. Nó giống như một một số lượng phản hồi khổng lồ được gửi đến cho vị tổng thống của một quốc gia: Nhưng cuối cùng, chỉ một phần nhỏ các phản hồi ấy được chuyển đến cho ông mà thôi. Có những người đã sàng lọc và chọn lựa chúng tại trụ sở của tổng thống.

Tác nhân nào quyết định tất cả những chất liệu từ thế giới bên ngoài đang trào đổ vào bạn cuối cùng sẽ đến được tâm trí ý thức của bạn? Có ba tác nhân sàng lọc quyết định: thứ nhất là những dính bén của bạn, thứ hai là những điều yên trí của bạn, và thứ ba là những nỗi sợ hãi của bạn.

Các dính bén của bạn: Rõ ràng bạn sẽ tìm kiếm những gì củng cố hoặc đe dọa các dính bén của bạn, và nhắm mắt lại trước tất cả những sự khác. Bạn không quan tâm đến bất cứ sự gì khác, giống như nhà kinh doanh tham vọng không quan tâm đến những gì không liên quan đến việc hái ra tiền.

Các yên trí của bạn: Bạn hãy nhìn một kẻ cuồng tín, một kẻ chỉ để ý đến những gì củng cố cho niềm tin của họ, ngăn chặn tất cả những gì đe dọa đến nó, và bạn sẽ hiểu được những điều yên trí của bạn đang tác động thế nào đến bản thân bạn.

Cuối cùng là những nỗi sợ hãi của bạn: Giả sử bạn biết một tuần nữa bạn sẽ bị tử hình, có lẽ bạn sẽ tập trung được tất cả tâm trí của bạn một cách cao độ, đến nỗi không còn nghĩ đến một điều gì khác. Đó là tình trạng những nỗi sợ hãi đang tác động đến bạn. Chúng tập trung sự chú ý của bạn đến một điều nào đó một cách không thể chống cưỡng nổi, và loại bỏ tất cả những điều khác. Bạn lầm tưởng các nỗi sợ che chở cho bạn, các yên trí của bạn đào luyện con người của bạn và các đam mê dính bén làm cho cuộc sống của bạn trở nên thú vị và an toàn. Bạn không nhìn thấy chúng thực ra là những bức bình phong, ngăn cách bạn và bản hòa tấu cuộc sống.

Dĩ nhiên bạn không thể nào ý thức trọn vẹn từng cung từng nốt trong bản hòa tấu cuộc sống. Nhưng nếu tâm trí của bạn được thông thoáng và các giác quan của bạn được rộng mở, bạn sẽ bắt đầu cảm nhận vạn vật theo bản chất đích thực của chúng. Bạn sẽ sống liên đới với thực tại, và bạn sẽ được mê say những vẻ hài hòa của vũ trụ. Khi ấy, bạn sẽ hiểu được Thiên Chúa là đấng nào, bởi vì sau cùng, bạn đã biết tình yêu là gì.

Bạn nhìn điều ấy như thế này: Bạn nhìn những con người và những sự vật không chính xác như bản chất của họ, nhưng như bản thân của bạn. Nếu bạn muốn nhìn theo họ đích thực là họ, bạn phải chú ý đến những đam mê dính bén và những nỗi sợ hãi của bạn được phát sinh từ các đam mê. Bởi vì khi bạn nhìn vào cuộc sống, chính những đam mê dính bén và những nỗi sợ hãi sẽ quyết định những gì bạn sẽ nhận ra và những gì bạn ngăn lại. Bất cứ điều gì bạn nhận ra sẽ thu hút sự chú ý của bạn. Vì tầm nhìn của bạn đã trở trở nên quá hạn hẹp, nên bạn chỉ có một phiên bản ảo về những người và những vật chung quanh. Càng sống với phiên bản ảo méo mó kia, bạn càng tin đó là hình ảnh duy nhất về thế giới này, bởi vì những đam mê và những nỗi sợ hãi của bạn tiếp tục xử lý các dữ liệu được nạp vào, càng ngày càng làm đậm thêm hình ảnh kia trong bạn.

Đây là nguồn gốc những điều yên trí của bạn: đó là cách nhìn cứng nhắc, không thay đổi, ngoại trừ trong chính sự chuyển động và sự thay đổi. Vì vậy, cái thế giới bạn đang sống và đang yêu kia không phải là một thế giới thực sự, nhưng là một thế giới do đầu óc của bạn tạo ra. Chỉ khi nào bạn dứt bỏ hẳn những tư kiến của bạn, những nỗi sợ hãi, và những đam mê dính bén nuôi sống chúng, thì khi ấy bạn mới được giải thoát khỏi sự trơ lì đã làm cho bạn trở nên điếc và mù đối với bản thân và đối với thế giới.

Nguyên tác: The Way To Love

Tác giả: Anthony de Mello, S.J.