24. Đừng Xét Đoán

Đừng xét đoán, để các người khỏi bị xét đoán.

Mt 7:1
Thật là một ý tưởng có sức an ủi, vì hành vi đẹp nhất của tình yêu mà bạn có thể thực hiện được không phải là một hành vi phục vụ, mà là hành vị chiêm ngưỡng, hành vi nhìn xem. Khi phục vụ người khác, bạn giúp đáp, nâng đỡ, an ủi, làm vơi đi nỗi đớn đau của họ. Khi bạn nhìn thấy họ trong vẻ đẹp và sự tốt lành nội tại của họ, bạn biến đổi và sáng tạo.

Bạn hãy nghĩ về một vài người bạn ưa thích, và họ được hấp dẫn để đưa đến với bạn. Bạn hãy nhìn vào từng người như thể bạn vừa gặp gỡ họ lần đầu, bạn đừng để bị chi phối vì tri thức hoặc kinh nghiệm quá khứ của bạn về họ, cho dù họ tốt hay xấu. Bạn hãy tìm kiếm nơi họ những gì bạn đã bỏ sót vì quá quen thuộc, bởi vì sự quen thuộc nuôi sống cái nhàm chán, cái mù lòa, và ngán ngẩm. Bạn không thể yêu cái mà bạn không khám phá thấy luôn luôn mới lạ.

Sau khi đã thực hiện xong điều ấy, giờ đây bạn hãy chuyển sang những người bạn không ưa thích. Trước tiên, bạn hãy quan sát những gì nơi họ làm bạn khó chịu, hãy xem xét những khuyết điểm của họ một cách vô tư, khách quan. Điều này có nghĩa là bạn không thể dùng những lớp nhãn như kiêu ngạo, lười biếng, ích kỷ, hợm hĩnh để gán vào lưng họ. Tấm nhãn là hành vi khườn lười của đầu óc, bởi vì dán một tấm nhãn vào ai là một hành vi hết sức dễ làm. Còn việc nhìn xem một người trong vẻ cá biệt độc đáo của họ mới là một hành vi thật khó khăn và đầy thách đố.

Bạn phải xem xét những khuyết điểm của tha nhân một cách lãnh đạm, tức là trước tiên, bạn phải đảm bảo cho được tính khách quan. Bạn hãy xét đến khả năng điều bạn coi là khuyết điểm nơi tha nhân có thể không phải là khuyết điểm gì cả, nhưng thực sự do sự ăn học và tình trạng điều kiện hóa của bạn đưa đẩy bạn đến chỗ không ưa thích mà thôi. Nếu sau đó, bạn vẫn còn thấy khuyết điểm nơi tha nhân, bạn hãy hiểu rằng nguồn gốc khuyết điểm là ở những kinh nghiệm thời thơ ấu, những điều kiện quá khứ, lối suy nghĩ và cảm nhận sai lạc của họ; và trên hết là sự vô ý, chứ chưa hẳn đã là ác ý.

Khi bạn thực hiện điều này, thái độ của bạn sẽ biến thành tình yêu và tha thứ, bởi vì tìm hiểu, quan sát, cảm thông là để tha thứ.

Sau khi đã thực hiện việc kiểm điểm trên, giờ đây, bạn hãy tìm kiếm những kho tàng tiềm ẩn nơi con người mà trước kia thái độ không ưa thích của bạn đã cản trở bạn không nhìn thấy được. Và những khi làm điều này, bạn hãy quan sát sự biến đổi về thái độ hoặc cảm tình của bạn xuất hiện nơi bạn, bởi vì thái độ không ưa của bạn trước kia đã che khuất tầm nhìn và cản trở không cho bạn nhìn thấy.

Bây giờ, bạn hãy tiếp tục chuyển sang từng con người mà bạn đang sống và làm việc với họ. Bạn hãy quan sát từng người được biến đổi trước con mắt của bạn, khi bạn nhìn họ theo cách thức này. Nhìn thấy họ như thể là một món quà đáng quý hơn hết mà bạn có thể dành cho họ, hơn bất kỳ một hành vi phục vụ nào khác. Bởi vì khi làm như vậy, bạn đã biến đổi, đã sáng tạo họ trong tâm hồn bạn, và sau một số lần tiếp xúc giữa bạn và họ, họ còn được biến đổi trong thực tế cuộc sống nữa.

Và rồi, bạn hãy thực hiện món quà này cho chính bạn. Nếu bạn đã có thể thực hiện điều ấy cho người khác, thì đến khi bạn làm cho bản thân cũng rất dễ dàng. Bạn hãy nhìn xem. Bạn hãy cứ theo một trình tự như thế: Đừng xét đoán hoặc kết án bất kỳ một khuyết điểm nào, một rồ dại nào. Bạn đã không xét đoán người khác, giờ đây bạn sẽ thấy ngỡ ngàng vì chính bạn cũng không bị xét đoán. Những khuyết điểm đã được xét tìm, được nghiên cứu, được phân tích, chỉ cốt đưa đến một sự cảm thông, đến tình yêu và tha thứ, và bạn sẽ cảm thấy trong niềm vui rằng bạn đang được biến đổi nhờ thái độ yêu thương lạ lùng trổi dậy trong lòng bạn với đối tượng mà bạn gọi là chính bạn. Một thái độ đã xuất hiện trong lòng bạn, và sau đó chuyển dần từ bạn sang tạo vật khác.

Nguyên tác: The Way To Love

Tác giả: Anthony de Mello, S.J.