Hai vợ chồng nhà nọ nuôi một con trâu và một con chó. Con chó được ở
trong nhà còn con trâu phải ở riêng ngoài chuồng. Mỗi ngày trâu ra
đồng cày bừa từ sáng sớm đến chạng vạng tối mới về, còn chó chỉ việc nằm
ở cổng rào canh chừng cửa.
Một hôm nọ trâu đi làm về, thấy chó nằm trước cửa nhà phe phẩy cái đuôi trông thật sướng, đang lúc mệt nhoài nó nổi cáu bảo:
- Không có ai sung sướng bằng mày, chỉ ăn rồi nằm. Thật là đồ vô tích sự!
Con chó nghe con trâu hậm hực nặng nhẹ mình thì buồn bã trong lòng,
nghĩ trâu tuy to xác nhưng không có trí. Nó bèn nói với trâu:
- Anh trâu không hiểu đâu, tôi
nào có sung sướng như anh tưởng. Anh tuy làm lụng nặng nhọc ngoài đồng
nhưng có giờ có giấc, sáng ra đồng, chiều lại về, tối còn được nghỉ
ngơi, cứ lăn ra mà ngủ. Còn tôi, tuy nằm canh cửa giữ nhà trông có vẻ
nhàn hạ hơn anh, nhưng thật sự thì mệt cầm canh đâu có ai biết. Nằm lim
dim mà lòng không yên, phải để tâm canh giữ cửa nhà, không dám lơ là
công việc. Nếu ngủ quên hoặc bất cẩn để xảy ra mất trộm thì tôi khó mà
sống được. Đêm đêm trong khi mọi người ngon giấc, tôi có được nghỉ ngơi
đâu, tôi phải lắng tai nghe ngóng, đưa mắt nhìn trông, hễ nghe có động
tĩnh gì thì phải sủa to để cảnh báo. Lúc chủ nhà vui thì tôi còn được
ăn no, chứ khi họ có chuyện buồn bực trong lòng thì bỏ mặc tôi đói khát,
không ai để mắt quan tâm. Những lúc sân si nổi lên họ còn trút giận
lên đầu tôi không thương tiếc, họ đánh họ đá, xua đuổi, chửi mắng tôi.
Mỗi khi bạn bè, người thân của họ đến chơi mà tôi không biết, tôi sủa
tôi vồ thì họ đánh tôi, chửi tôi là đồ ngu. Bạn bè họ đến chơi thì
không sao, còn bạn bè tôi đến chơi thì bị họ đuổi đi, ném đá đến toạc
đầu đổ máu. Ngẫm lại coi, anh và tôi ai sướng hơn ai chứ?
Con trâu nghe nói mới hiểu tình cảm của con chó, nghĩ mà thương nên an ủi:
- Đúng là mày cũng không sung
sướng gì. Tao với mày ở chung nhà mà chưa một lần trò chuyện với nhau
nên không hiểu nhau. Bây giờ tao đã hiểu nỗi khổ của mày, mày cho tao
xin lỗi. Nghe mày nói tao mới biết cả hai chúng ta đều khổ cả.
Đang nói con trâu bỗng nghe tiếng chim ríu rít trên cành cây cao, nó nhìn nên rồi than thở:
- Bọn chim trời cá nước sung
sướng làm sao! Chúng có thể tự do tự tại bên ngoài, không bị ai giam
cầm quản thúc, không phải làm việc nặng nhọc vất vả, không phải chịu nỗi
khổ của kiếp tôi đòi. Giá mà chúng ta có được cuộc sống vui vẻ như
thế.
Khi ấy một chú chim nghe thấy lời trâu, bèn đáp lên lưng trâu nói:
- Anh trâu ơi, anh không biết
đâu, tôi cũng không sung sướng hơn các anh đâu. Tuy loài chim chúng tôi
không phải giữ nhà, không phải đi cày ruộng, không phải chịu cảnh tù
túng bó buộc, nhưng chúng tôi cũng có nỗi khổ của mình. Hiểm họa luôn
rình rập chúng tôi, những kẻ thợ săn có thể bắn chết chúng tôi bất cứ
lúc nào. Tổ của chúng tôi làm khó khăn vất vả biết bao, chưa chắc ở
được lâu vì sự phá hại của con người. Trứng chúng tôi sinh ra chưa kịp
nở con thì đã bị con người lấy mất. Loài người biết thương con của mình
nhưng nào biết thương con của kẻ khác. Các anh chỉ bị hành hạ, còn tôi
bị cướp đi mạng sống của mình, chết rồi còn bị nhổ lông, xẻ thịt,nấu
nướng, thân thể không vẹn toàn. Loài người ỷ mạnh hiếp yếu, nào biết
tôn trọng sự sống muôn loài. Các anh có cái khổ của các anh, chúng tôi
cũng có cái khổ của chúng tôi, không có ai sung sướng cả.
Bày cá đang ở dưới mé nước nghe trâu nói mình sướng cũng không đồng tình:
- Còn loài cá chúng tôi cũng
không sung sướng đâu. Nhà cá chúng tôi thường bị loài người đánh bắt,
mỗi lần bị sát hại chết đến cả bầy đàn. Không nơi nào là nơi để chúng
tôi yên tâm mà sống, đâu đâu cũng có lưới bủa câu giăng, đâu đâu cũng có
bàn tay con người truy bắt.
Trâu nghe chim và cá nói thì ngao ngán thở dài não nuột:
- Hóa ra tụi mày cũng khổ. Hiểu biết của tao hạn hẹp quá nên không biết còn nhiều nỗi khổ trên đời này.
Nói như thế rồi trâu buồn bã đi vào chuồng, nó nằm mông lung suy
nghĩ về thân phận của nó và bạn bè. Nó nghĩ, loài nào cũng bị con người
hiếp đáp, làm hại. Cuộc đời thật bất công, loài người đối xử tệ bạc
với các loài khác mà lại được sung sướng, không phải chịu sự khổ sở nào.
Đang lúc đó bỗng trâu nghe tiếng quăng bát ném đĩa trong nhà vọng
ra. Nó lắng tai nghe kỹ mới biết ông bà chủ đang gây gổ. Tiếng ông chủ
gào lên:
- Sao tôi khổ đến thế này, không
bằng con trâu con chó nữa! Con trâu đi cày còn được nghỉ, còn tôi suốt
tháng quanh năm phải bận bịu với nhà cửa, vợ con, cơm áo gạo tiền, làm
quần quật đêm ngày không lúc nào rảnh rỗi. Tôi khổ sở như vậy là vì
ai? Vậy mà bà vẫn không để cho tôi yên, hễ thấy mặt là hạch sách, càm
ràm, đay nghiến. Vừa phải thôi, làm quá tôi cho cả nhà ra chuồng trâu
mà ở!
Nghe chủ nhà nói thế trâu bỗng giật mình, bất giác than rằng:
Hóa ra sống ở trên đời đâu có ai không khổ!
Trong chúng ta, mỗi người có một hoàn cảnh, xuất thân, có một hoàn
cảnh sống, có thể là vui, có thể là khổ, nhìn chung là như thế, song nếu
xét cho kỹ thì không ai hoàn toàn hạnh phúc, chỉ khác nhau là ít, nhiều
những nỗi vui, khổ mà thôi. Khổ và vui đan xen, chồng chéo nhau như
một mạng lưới vô hình giăng bủa cuộc đời chúng ta, không một ai thoát
cả. Người trẻ có những cái khổ của người trẻ, người già có những cái
khổ của người già, người giàu có cái khổ của người giàu, người nghèo có
cái khổ của người nghèo. Dù trong hoàn cảnh nào cũng có những điều
không như ý, cũng có những nỗi khổ thân, khổ tâm, hoặc cả thân tâm đều
khổ. Có ai không lo lắng, không hối tiếc, không trông mong, hy vọng
điều gì? Có ai chưa bao giờ buồn phiền, thất vọng, hay bất mãn, chán
nản? Có ai hoàn toàn khỏe khoắn, thoải mái cả về thể xác lẫn tinh
thần? Chắc chắn là không có ai!
"Tất cả những ai đang vất vả mang gáng nặng nề, hãy đến cùng
tôi, tôi sẽ cho nghỉ ngơi bồi dưỡng. Anh em hãy mang lấy ách của tôi và
hãy học với tôi, vì tôi có lòng hiền hậu và khiêm nhường. Tâm hồn anh
em sẽ được nghỉ ngơi bồi dưỡng. Vì ách tôi êm ái, và gánh tôi nhẹ
nhàng." (Mt 11:28-30)
